Wanneer is groei afwijkend?
Een afwijkende groei is een lengte die meer dan 2 SDS boven of onder het gemiddelde voor leeftijd, geslacht en etniciteit ligt. Een afwijkende groei kan vele oorzaken hebben.
Variaties in het normale groeipatroon van kinderen
Veel kinderen die klein of groot zijn, in vergelijking met het gemiddelde voor hun leeftijd, geslacht en etniciteit, zijn gezond en hebben geen medisch probleem. Deze kinderen vertonen een variatie in het normale groeipatroon. Dit kan o.a. door de volgende factoren worden veroorzaakt:
01. Grote of kleine lengte zit in de familie
De oorzaak van een grote of kleine lengte is meestal geen onderliggende ziekte, maar zit vaak in de familie. Als een of beide ouders van een kind groot/klein is, is de kans groot dat hij of zij ook groot/klein zal zijn.
02. De groei is langzamer/sneller dan gemiddeld
Het kan ook zijn dat een kind sneller of langzamer groeit dan gemiddeld en/of te vroeg of te laat in de puberteit komt. Een te vroege puberteit komt meer voor bij meisjes en een te late puberteit meer bij jongens. Ze zijn dan tijdelijk respectievelijk groter of kleiner dan leeftijdsgenoten. Nadat kinderen de puberteit hebben doorlopen is de lengte in de meeste gevallen weer vergelijkbaar.
03. Ze zijn te klein voor de zwangerschapsduur (maar vertonen in de eerste 2 jaar wel een inhaalgroei)
Small for Gestational Age (SGA) is de medische term voor een kind dat voor de duur van de zwangerschap ‘te klein’ is bij de geboorte. Een SGA-kind kan zowel te vroeg als op tijd geboren worden, maar heeft voor de duur van de zwangerschap een te kleine lengte en/of een te laag gewicht. Bij een SGA-geboren kind heeft in de baarmoeder onvoldoende groei plaatsgevonden. De oorzaak hiervoor is meestal onbekend. De meeste kinderen halen deze groeiachterstand na de geboorte vanzelf in en bereiken uiteindelijk een normale lengte. Dit gebeurt bijna altijd in de eerste twee levensjaren. Ongeveer 10 procent van de SGA-baby’s heeft na 2 jaar nog steeds een groeiachterstand. Lees meer over groeistoornissen.
Alles over groeien
Heeft u vragen over groei, neem contact met ons op via info@kindengroei.nl of via telefoon 010-2251533. Indien mogelijk zullen wij altijd uw vraag beantwoorden.
HANDFOTO
Verschil kalenderleeftijd en botleeftijd
Niet alle kinderen met dezelfde (kalender)leeftijd zijn even ver in hun groei en ontwikkeling. Een maat voor het vaststellen van de biologische of lichamelijke ontwikkelingsleeftijd is de bot- of skeletleeftijd. Met behulp van een röntgenfoto van de linkerhand stelt de kinderarts de skeletleeftijd vast. Op de röntgenfoto is te zien hoe ver de botten al gerijpt zijn. De botleeftijd geeft dus aan hoever het groeiproces al gevorderd is
Afwijkende groei bij kinderen
De groei van kinderen wordt weergegeven in een groeicurve. In de eerste twee levensjaren kan de groeilijn in de groeicurve van een gezond kind nog verschuiven, naar een hogere lijn wanneer een of beide ouders groot zijn, of juist naar een lagere lijn wanneer een of beide ouders klein zijn.
Een kind is te klein als de lengte meer dan twee standaarddeviaties (SD) onder het gemiddelde voor leeftijd, geslacht en etniciteit ligt.
Vanaf de leeftijd van ongeveer twee jaar begint een kind vrij regelmatig te groeien volgens een min of meer vast groeipatroon. Deze constante groei duurt tot aan het begin van de puberteit. Is er na de eerste twee jaar een afwijking* op de curve te zien (stagnatie van de groei of te snel toenemende groei) en dreigt de groeilijn van het kind onder of boven de buitenste lijnen van de curve te raken, dan is het raadzaam om de groei van een kind extra aandacht te geven. Een afwijkende lengte is een lengte die meer dan twee standaarddeviaties van het gemiddelde afwijkt (in de groeicurve boven de +2 of onder de -2 SDS lijn):
- Een kind is te klein als de lengte meer dan twee standaarddeviaties (SD) onder het gemiddelde voor leeftijd, geslacht en etniciteit ligt.
- Een kind is te groot als de lengte meer dan twee standaarddeviaties (SD) boven het gemiddelde voor leeftijd, geslacht en etniciteit ligt.
* Als er één keer een afwijkende lengtemeting wordt gevonden, betekent dit niet direct dat er sprake is van een afwijkende groei. Kinderen groeien onregelmatig en de meting zelf kan ook variëren. Daarom is het verstandig om na een afwijkende of opvallende meting op kortere termijn nog een extra meting te laten verrichten door een deskundige.
Alle kinderen in Nederland worden vanaf hun geboorte gevolgd door de Jeugdgezondheidszorg ( de jeugdarts van het consultatiebureau en de jeugdarts van de school). Bij elk bezoek wordt de lengte gemeten en wanneer deze sterk afwijkt van de lengte van de ouders of van wat normaal is op die leeftijd, zal het kind worden doorverwezen naar de kinderarts. Als ouders zelf zorgen hebben over de verwachte eindlengte van hun kind, kunnen zij naar de huisarts gaan en door hem/haar eventueel doorverwezen worden.
Oorzaak afwijkende groei
Een afwijkende groei bij kinderen kan vele oorzaken hebben. Het kan onder meer worden veroorzaakt door ondervoeding of eenzijdige voeding, overmatig sporten of stress. Er kan ook een medische oorzaak aan ten grondslag liggen; bijvoorbeeld een (chronische) ziekte, een bepaald syndroom of een tekort aan groeihormoon. Ook bij een darmziekte kan er onvoldoende opname van voedingstoffen plaatsvinden zodat een kind niet normaal kan groeien. In sommige gevallen kan een arts de oorzaak van een te kleine of te grote lengte niet verklaren. Dit heet idiopathisch kleine/grote lengte.